Όταν η στρατηγική επίλυσης καθορίζει την ποιότητα της λύσης.

Oμιλία Γιώργου Λιλλήκα με θεμα: Όταν η στρατηγική επίλυσης καθορίζει την ποιότητα της λύσης.
Λευκωσία, 20 Μαρτίου 2012

Επιτρέψετέ μου να ευχαριστήσω θερμά τον αγαπητό καθηγητή και μεγάλο φίλο του Κυπριακού Ελληνισμού, Βαγγέλη Κουφουδάκη, ο οποίος είχε την καλοσύνη να αποδεχθεί την πρόσκλησή μου και να ταξιδέψει από την Αμερική, για να λάβει μέρος στη σημερινή μας εκδήλωση.  Θερμές ευχαριστίες θέλω να εκφράσω και στο φίλο Πρόεδρο της Βουλής, Γιαννάκη Ομήρου, για τη συμμετοχή του, παρά το πολύ βεβαρημένο του πρόγραμμα.  Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζω και προς το φίλο Αντρέα Αγγελίδη, που πρόθυμα αποδέχθηκε τον, συνήθως δύσκολο και άχαρο, ρόλο του Συντονιστή στο διάλογο που θα ακολουθήσει.  Ευχαριστώ και όλους εσάς που μας τιμάτε με την παρουσία σας και είμαι σίγουρος ότι θα εμπλουτίσετε με τις απόψεις σας το διάλογο που θα ακολουθήσει.

Κάποιοι φίλοι, μόλις πήραν την πρόσκληση, με ρωτούσαν: ποιο είναι το Ανάν 6;  Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το υπό εκκόλαψη σχέδιο λύσης «Σχέδιο Ντάουνερ», «Σχέδιο Μουν» ή «Σχέδιο Κυπριακής Ιδιοκτησίας».  Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν πρόκειται για καινούργιο σχέδιο, αλλά για μια παραλλαγή ή, καλύτερα, τη μετάλλαξη του Σχεδίου Ανάν 5.

Αυτό, εξάλλου, ομολογεί ο ίδιος ο Πρόεδρος, αφού τόσο στην επιστολή του προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, όσον και σε δημόσιες δηλώσεις του, χρησιμοποιεί ως μέτρο σύγκρισης το Σχέδιο Ανάν.  Και ως συνήθως, το μεταλλαγμένο είναι πιο επικίνδυνο από το αυθεντικό.  Ας δούμε μερικές από τις μεταλλάξεις του Ανάν 5:  Η εκ περιτροπής Προεδρία, στα πλαίσια ενός Προεδρικού Συμβουλίου χωρίς αρμοδιότητες, μεταλλάχθηκε σε εκ περιτροπής Προεδρία με τον Πρόεδρο να διαθέτει εκτελεστική εξουσία.  Ο νόμιμος εποικισμός της Κύπρου με την ελεύθερη εγκατάσταση Τούρκων που θα ίσχυε 19 χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας λύσης, μεταλλάχθηκε, σε διασφάλιση των 4 ελευθεριών στους Τούρκους υπηκόους, δηλαδή, σε άμεσο εποικισμό.  Τα υπερπρονόμια που προβλέποντο για τους Τουρκοκύπριους, με την εφαρμογή της αρχής της ενισχυμένης πλειοψηφίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μεταλλάχθηκε σε πλήρη εξίσωση του 18% με το 82% του πληθυσμού.  Η αριθμητικά ίση συμμετοχή στο Μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων μεταλλάχθηκε σε φόρμουλα, «εκ περιτροπής πλειοψηφίας». 

Με άλλα λόγια, όπου διαφωνούμε, θα αποφασίζουμε εναλλάξ!  Η κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα από τη φόρμουλα της «εποικοδομητικής ασάφειας», μεταλλάχθηκε σε φανερή κατάλυσή της με τη δημιουργία ενός «νέου Συνεταιριστικού Κράτους» από «δύο Συνιστώντα Κράτη».  Αυτές είναι μόνο μερικές από τις μεταλλάξεις που ο Πρόεδρος «πέτυχε» να επιφέρει στο Σχέδιο Ανάν 5.  Σ' αυτές τις μεταλλάξεις θα πρέπει να προσθέσουμε κι αυτήν που προάγει σήμερα ο υποψήφιος Πρόεδρος του ΔΗΣΥ:  τη μετάλλαξη της χαλαρής συγκεκαλυμμένης Συνομοσπονδίας σε χαλαρή Ομοσπονδία.

Η μετάλλαξη του Σχεδίου Ανάν 5, που απορρίφθηκε με την ισχυρή πλειοψηφία του 76% στο Δημοψήφισμα, δεν έγινε διά μαγείας. Ούτε και υπάρχει, βέβαια, κάποια πολιτική νομοτέλεια που θέλει κάθε καινούργιο σχέδιο να είναι χειρότερο του προηγούμενου.  Υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες για το επικίνδυνο σημείο στο οποίο σήμερα βρισκόμαστε:  πρώτο, γιατί ο Πρόεδρος, αντί να σεβαστεί τη λαϊκή εντολή της 24ης Απριλίου του 2004, έμεινε συνεπής με την υπόσχεσή του για «τσιμέντωμα του Σχεδίου Ανάν».

Δεύτερο, γιατί ο Πρόεδρος πίστεψε πως με την τακτική του «καλού παιδιού», των «γενναιόδωρων προσφορών», των μονομερών και εκ των προτέρων υποχωρήσεων, η Τουρκία θα άλλαζε πολιτική και θα εγκατέλειπε τις επεκτατικές της βλέψεις.  Τρίτο, γιατί ο Πρόεδρος στηρίχθηκε στη «φιλία» του με τον πρώην Βρετανό Πρωθυπουργό Γκόρτον Μπράουν, στη «χημεία» του με τον Μπα Κι Μουν, στην «επανάσταση» που θα έκαναν οι Τουρκοκύπριοι κατά της Τουρκίας και ξεκίνησε τις συνομιλίες χωρίς στρατηγική, χωρίς κοινή βάση και αφού αχρήστευσε τη Συμφωνία της 8ης Ιουλίου.  Τέταρτο, γιατί η πολιτική που ακολουθήθηκε, διαπνέετο από φοβικά σύνδρομα απέναντι στην Τουρκία και στηριζόταν στην απαράδεκτη θεωρία ότι, η λύση πρέπει να βασίζεται στα δεδομένα που δημιούργησε η εισβολή και η κατοχή.

Με βάση αυτές τις πολιτικές ψευδαισθήσεις και αυτή την αφελή προσέγγιση (δεν λέω στρατηγική γιατί δεν υπάρχει στρατηγική), ήταν αναπόφευκτο να φτάσουμε στο σημείο, να μας τρομοκρατεί η ιδέα μήπως η Τουρκική πλευρά αποδεχθεί τις δικές μας προτάσεις. 

Το μοντέλο λύσης, που σήμερα διαπραγματευόμαστε, καταλύει την Κυπριακή Δημοκρατία και προσφέρει στην Τουρκία τη δυνατότητα του εκτουρκισμού της Κύπρου μέσα από το νόμιμο εποικισμό.  Περιορίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα για τους Κύπριους, ενώ προσφέρει άπλετες ελευθερίες στους πολίτες της Τουρκίας.  Στερεί το δικαίωμα περιουσίας στους πρόσφυγές μας, αλλά όχι στους Τούρκους υπηκόους.  Καταλύει το κράτος δικαίου και κάθε αρχή της Δημοκρατίας. Η υπό εκκόλαψη λύση εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνον τους στρατηγικούς στόχους της Τουρκίας και των Αγγλο-Αμερικανών.  Ευθύνη, γι' αυτή την καταστροφική πορεία, φέρει και ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, ο οποίος για 4 χρόνια στήριζε ουσιαστικά την πολιτική του Προέδρου.

Τα πρώτα χρόνια μετά την Τουρκική Εισβολή, η πολιτική ηγεσία, αναζητώντας, μέσα σε τραγικές συνθήκες, μια γρήγορη λύση, έκανε τη μεγάλη υποχώρηση για μια Διπεριφερειακή Δικοινοτική Ομοσπονδία.  Αυτή η Ομοσπονδία σύντομα μεταλλάχθηκε σε Διζωνική, που με υπόδειξη των Βρετανών είχε γίνει στόχος της Τουρκίας. 

Μη διαθέτοντας μέσα και τρόπους άσκησης πίεσης επί της Τουρκίας, με το συσχετισμό δυνάμεων να είναι σε βάρος μας, ακολουθήσαμε τη λογική των διακοινοτικών συνομιλιών.  Κάθε φορά που οι συνομιλίες διεκόπτοντο η Ελληνική πλευρά άφηνε πίσω της σημαντικές υποχωρήσεις.  Και κάθε φορά που οι συνομιλίες επανήρχιζαν, είχαν ως αφετηρία την κληρονομιά των Ελληνοκυπριακών υποχωρήσεων πάνω στις οποίες προστίθεντο νέες παραχωρήσεις προς την Τουρκική πλευρά.  Η ιστορία των διακοινοτικών συνομιλιών είναι μια ιστορία Ελληνοκυπριακών υποχωρήσεων.  Η κληρονομιά των διακοινοτικών συνομιλιών δεν είναι, πλέον, διαχειρήσιμη γιατί έχουν διαρραγεί τα έσχατα όρια ασφάλειας του Κυπριακού Ελληνισμού.

Η Τουρκία, βλέποντας την Ελληνική πλευρά να διολισθαίνει σταθερά προς τις δικές της θέσεις, αναθεωρούσε την πολιτική της υιοθετώντας πιο ακραίες απαιτήσεις.  Ως αποτέλεσμα τούτου, φτάσαμε σήμερα στο τραγικό σημείο να υιοθετεί η πλευρά μας παλαιότερες τουρκικές θέσεις και η Τουρκική πλευρά να απαιτεί ανταλλάγματα, για να δεχθεί να την ικανοποιήσουμε! 

Μέσα από αυτή τη διαδικασία και ιδιαίτερα μέσα από την έμπνευση της «Κυπριακής Ιδιοκτησίας» των συνομιλιών, το Κυπριακό από πρόβλημα εισβολής και κατοχής, από ζήτημα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, μετατράπηκε σε δικοινοτικό ζήτημα κατανομής των εξουσιών.  Η Τουρκία έχει απενοχοποιηθεί και από κατακτητής πήρε το ρόλο του ουδέτερου παρατηρητή.

Αν δεν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτή η στρατηγική απέτυχε.  Αν στόχος μας ήταν μέσα από τη λύση να ανατρέψουμε τα κατοχικά δεδομένα, έχουμε αποτύχει παταγωδώς.  Όχι μόνο δεν ανατρέψαμε τα δεδομένα της εισβολής, αλλά, μέσα από τη λύση που διαπραγματευόμαστε, νομιμοποιούμε και διευρύνουμε τα Τουρκικά κεκτημένα.  Η στρατηγική μας απέτυχε γιατί ποτέ δεν μελετήσαμε σοβαρά την Τουρκική πολιτική και δεν κατανοήσαμε τους πραγματικούς στόχους της Τουρκίας.  Γιατί στηριζόταν σε μύθους που εμείς οι ίδιοι δημιουργούσαμε.  Γιατί δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε και να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας τις αλλαγές που έχουν επέλθει στο διεθνές περιβάλλον.  Γιατί δεν πιστέψαμε στον αγώνα μας και στις προοπτικές επιτυχίας του. 

Γιατί μείναμε πεισματικά και ακατανόητα προσκολλημένοι σε ένα μοντέλο λύσης και μια στρατηγική που ξεπεράστηκαν από την ίδια τη ζωή.

Είναι τραγικό, 38 χρόνια μετά την εισβολή και ενώ όλο το διεθνές σκηνικό έχει αλλάξει, ενώ ο γεωπολιτικός χάρτης βρίσκεται σε συνεχή μεταβολή, ο πλανήτης ολόκληρος είναι σε συνεχή εξέλιξη, το μόνο πολιτικό δεδομένο που παραμένει αναλλοίωτο να είναι ο στόχος της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.  Ένα πολιτειακό σύστημα που δοκιμάστηκε στη Βοσνία με τραγικά αποτελέσματα.  Ένα κρατικό μόρφωμα που στηρίζεται στο γεωγραφικό διαμελισμό του νησιού, αλλά και των δυο κοινοτήτων και το οποίο εκ φύσεως, για να λειτουργήσει (στο βαθμό που θα είναι λειτουργικό) προϋποθέτει την κατάλυση βασικών ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων των Ελλήνων Κύπρου.  Και το μόνο επιχείρημα στήριξης της Διζωνικής να είναι πως «οποιοσδήποτε άλλος στόχος είναι ανέφικτος».  Δεν γνωρίζω, φίλες και φίλοι, δεν είμαι σίγουρος αν ένας άλλος στόχος είναι ανέφικτος, γιατί δεν έχουμε δοκιμάσει να πετύχουμε άλλο στόχο. 

Είμαι, όμως, σίγουρος για ένα πράγμα:  πως η Διζωνική (τουλάχιστον με το σωστό περιεχόμενο, όπως έλεγε και ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος) είναι ανέφικτη.  Αυτό απέδειξαν 35 χρόνια διακοινοτικών συνομιλιών.  Αν ήταν εφικτός στόχος, πώς εξηγείται το γεγονός, ότι μετά από 35 χρόνια υποχωρήσεων δεν τον πετύχαμε;  Τι σόι ρεαλιστικός στόχος είναι αυτός που για 35 χρόνια παραμένει ανέφικτος;

Κυρίες και Κύριοι, φίλες και φίλοι,

Το Κυπριακό παραμένει άλυτο γιατί αυτά που επιδιώκει να κερδίσει η Τουρκία, μέσα από τη λύση, είναι πολύ περισσότερα από αυτά που κατέκτησε διά της στρατιωτικής βίας.  Η μόνη εφικτή λύση με τη σημερινή μας στρατηγική, τα σημερινά δεδομένα και ενόσω δεν εξαναγκάζουμε την Τουρκία να αλλάξει πολιτική, είναι λύση Τουρκικών προδιαγραφών.  Αν δεν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, αν δεν παραδεχθούμε ότι η στρατηγική μας αποδείχθηκε ξεπερασμένη και αναποτελεσματική, τότε δεν υπάρχει ελπίδα για λύση Ευρωπαϊκών προδιαγραφών που θα οδηγήσει σε μια Κύπρο Ελεύθερη και Ανεξάρτητη. 

Οι συνεχείς διολισθήσεις μας προς τις Τουρκικές απαιτήσεις δεν φέρνουν λύση, αλλά διάλυση.  Κατάλυση πρώτα της Κυπριακής Δημοκρατίας και μετά αφανισμό του Κυπριακού Ελληνισμού.

Τα διεθνή δεδομένα έχουν αλλάξει.  Το καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διεθνή κοινότητα έχει, επίσης, αλλάξει.  Έχει ισχυροποιηθεί.  Οι αντιλήψεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν αλλάξει, όπως και οι προσδοκίες των πολιτών.  Καιρός, να αλλάξουν και οι στόχοι και η στρατηγική μας!  Να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και στα σύγχρονα δεδομένα.  Να αποβάλουμε τα φοβικά σύνδρομα που μας οδήγησαν να διαπραγματευόμαστε τους όρους της υποταγής μας στον Τουρκικό επεκτατισμό.  Να γκρεμίσουμε τους μύθους και την ψευδαίσθηση ότι η Τουρκία, είτε για λόγους ηθικής τάξης, είτε ανταποκρινόμενη στις δικές μας υποχωρήσεις, θα δείξει πνεύμα συναίνεσης και πολιτική βούληση αποκατάστασης του διεθνούς δικαίου και της έννομης τάξης.  Η Τουρκία θα αλλάξει πολιτική μονάχα όταν εμείς, με μια διεκδικητική στρατηγική, την εξαναγκάσουμε να αλλάξει πολιτική.

Τον Απρίλη του 2004 ανταποκριθήκαμε στο κάλεσμα της ιστορίας και διατηρήσαμε ζωντανό τον αγώνα και τις ελπίδες μας.  Διασώσαμε την Κυπριακή Δημοκρατία και θέσαμε τις βάσεις για μια να πορεία.  Η μη επανεκλογή του αείμνηστου Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου μας πισωγύρισε, αλλά δεν μας γονάτισε.  Σήμερα, οφείλουμε να δώσουμε συνέχεια στην απόφαση που ελεύθερα  και δημοκρατικά πήραμε στο Δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου του 2004.  Να στείλουμε το μήνυμα ότι το ΟΧΙ ούτε έκφραση αυθορμητισμού ήταν ούτε στιγμιαία αντίδραση.  Το ΟΧΙ ήταν ιστορική αναγκαιότητα.  Ήταν πράξη εθνικής αντίστασης.

Υπάρχει άλλος δρόμος;  Ναι, υπάρχει άλλος δρόμος.  Μπορούμε και πρέπει να κάνουμε μια καινούργια αρχή με καθαρούς και αναθεωρημένους στόχους, που θα συνάδουν με τα ιδεώδη της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.  Είναι επιβεβλημένη και επείγουσα ανάγκη να απεγκλωβιστούμε άμεσα, από τις προτάσεις και τις συγκλήσεις Χριστόφια.  Να αποσύρουμε όλες τις διαχρονικές μας υποχωρήσεις.  Να διαπραγματευθούμε εξ υπαρχής τη λύση πάνω σε μια σύγχρονη και υγιή βάση. 

Να διαπραγματευθούμε σ' ένα πλαίσιο που θα εγγυάται ένα ελεύθερο, δημοκρατικό και αποτελεσματικό κράτος δικαίου.  Αν συνεχίσουμε απ' εδώ που μας οδήγησαν οι διακοινοτικές συνομιλίες επί του Σχεδίου Ανάν, η κατάληξη αναπόφευκτα θα είναι εθνική αυτοχειρία.  Αυτό θα είναι αποτέλεσμα των λανθασμένων στόχων που θέσαμε και των μοιρολατρικών στρατηγικών που ακολουθήσαμε.  Υπάρχει η δυνατότητα για μια αγωνιστική και διεκδικητική στρατηγική.  Πρέπει να το πιστέψουμε και να αγωνιστούμε σκληρά, για να επανεύρει το Κυπριακό τον πραγματικό του χαρακτήρα ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής.  Για να γίνει ο αγώνας μας αντικατοχικός και όχι μοιρολατρικός. 

Αφού αιτία του προβλήματος και της διαιώνισης του είναι η Τουρκία, σ' αυτήν πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας.  Η στρατηγική μας πρέπει να στοχεύει στην αλλαγή της Τουρκικής πολιτικής και όχι στην ικανοποίηση των απαιτήσεών της.  Δίκαιη και δημοκρατική λύση μπορεί να επιτευχθεί, μόνον αν η Τουρκία εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τις επεκτατικές της βλέψεις έναντι της Κύπρου.  Αυτό μας διδάσκει η ιστορία του Κυπριακού. 

Και μπορούμε να πετύχουμε αυτό το στόχο, αν δημιουργήσουμε στην Τουρκία μεγαλύτερο κόστος από το όφελος που έχει από τη συνεχιζόμενη κατοχή.  Αν καταστήσουμε ανέφικτους άλλους στρατηγικούς στόχους της.  Η παρουσία μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που ενίσχυσε την Κυπριακή Δημοκρατία, μας προσφέρει δυνατότητες που πρέπει να αξιοποιήσουμε.  Ο στρατηγικός στόχος της Άγκυρας, για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μας προσφέρει ευκαιρίες που πρέπει να εκμεταλλευτούμε.  Με αποφασιστικότητα, πειστικότητα και επιμονή.  Το αποδείξαμε το Δεκέμβρη του 2006, μέσα σε πολύ πιο αντίξοες συνθήκες, ότι μπορούμε να επιβάλουμε κυρώσεις στην κατοχική Τουρκία.  Το αποδείξαμε και λίγο αργότερα, με την άσκηση του βέτο μας σε σημαντικές συμφωνίες που η Τουρκία προωθούσε με την Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα Ασφάλειας, ως απάντησή μας στις απειλές της για παρεμπόδισή μας από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων μας.

Τα αδιέξοδα και η αποτυχία του Νέο-Οθωμανικού οράματος της Τουρκίας, η εξεύρεση αποθεμάτων Φυσικού Αερίου, η σύγκληση των ενεργειακών συμφερόντων μας με το Ισραήλ, είναι παράμετροι που πρέπει να αξιοποιηθούν.  Τώρα είναι η στιγμή για τη διαμόρφωση στρατηγικών συμμαχιών που θα αλλάξουν το γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής.  Τώρα είναι η ώρα για τη σύναψη συμμαχιών με ισχυρές φίλες χώρες πάνω στη βάση κοινών συμφερόντων, με στόχο να εξισορροπήσουμε το ισοζύγιο δυνάμεων.  Να αναβαθμίσουμε τη θέση και το ρόλο μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας τη γεωστρατηγική θέση του νησιού μας, που εκμεταλλεύεται η Βρετανία και επιβουλεύεται η Τουρκία.  Να θέσουμε τους Βρετανούς προ των ευθυνών τους, τερματίζοντας τον πολιτικό στρουθοκαμηλισμό και ανοίγοντας το κεφάλαιο των στρατιωτικών τους βάσεων.

Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να διαπραγματευθούμε τη λύση μέσα σε πιο ευνοϊκές συνθήκες και υπό καλύτερες προϋποθέσεις.  Όταν θα είμαστε κι εμείς και η Ελλάδα ισχυρότεροι.  Και οφείλουμε να στηρίξουμε έμπρακτα την Ελλάδα, για να ξεπεράσει την σημερινή της κρίση.  Θέλουμε, χρειαζόμαστε μιαν Ελλάδα ισχυρή.  Η μοίρα και το μέλλον μας είναι αλληλένδετο και ο αγώνας κοινός. 

Μου είναι αδιανόητο, ένας λαός με χιλιάδες χρόνια ιστορίας, ένας λαός που επιβίωσε μέσα από αιώνες και αιώνες κατοχής, να ανέχεται να τον εκβιάζουν με στενά χρονοδιαγράμματα.  Δεν δικαιούμαστε να βλέπουμε στατικά την ιστορία.  Ούτε να χάνουμε την υπομονή μας και να παρασυρόμαστε από θεωρίες περί «τελευταίας ευκαιρίας».  Δεν είναι «ευκαιρία» μια λύση εθνικής αυτοκτονίας.  Το Σχέδιο Ανάν 5 όπως και το Ανάν 6 δεν αποτελούν «ευκαιρία» αλλά «εθνική απειλή».  Ούτε υπάρχουν «τελευταίες ευκαιρίες» ενόσω ένας λαός αγωνίζεται.  Επαναλαμβάνω, λύση στα χρονοδιαγράμματα που ορίζει η Τουρκία και οι σύμμαχοί της, λύση με τη σημερινή μας στρατηγική και δεδομένα, θα'ναι θνησιγενής και καταστροφική για τον Κυπριακό Ελληνισμό.

Μας ενδιαφέρει η γρήγορη λύση, αλλά πολύ περισσότερο μας ενδιαφέρει η ποιότητα της λύσης.  Η λύση του Κυπριακού δεν έχει νόημα αν βασίζεται στα κατοχικά δεδομένα του '74.  Η λύση θα έχει νόημα μόνον αν ανατρέπει τα κατοχικά δεδομένα, φέρνει την ελευθερία και αποκαθιστά το δίκαιο.

Η λύση του Κυπριακού θα είναι βιώσιμη, μόνο αν εμπνέεται και στηρίζεται στις σύγχρονες αρχές και αξίες της Δημοκρατίας.  Η λύση θα είναι δίκαιη, μόνο αν σέβεται στην πράξη τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες, για όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς καμιά διάκριση.  Δεν επιδιώκουμε περιορισμό των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων. Ούτε, όμως, είμαστε διατεθειμένοι να διαπραγματευθούμε περιορισμό των δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων.  Η λύση θα έχει προοπτική στο μέλλον, μόνο αν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των μελλοντικών γενεών, που θα τη βιώσουν και θα την εφαρμόσουν.

Αυτό που επιδιώκουμε, είναι αυτό που κατέκτησαν οι λαοί της Ευρώπης, μετά από πολλούς και αιματηρούς πολέμους: μιαν Ελεύθερη και Δημοκρατική πατρίδα.  Τίποτε περισσότερο αλλά και τίποτε λιγότερο!