80 χρόνια από το αντιφασιστικό «Όχι» του λαού

ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. ΤΡΙΚΑΛΩΝ 

80 χρόνια από το αντιφασιστικό «Όχι» του λαού 

του Μπάμπη Συριόπουλου 

Καθώς συμπληρώνονται 80 χρόνια από την 28η Οκτώβρη και την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπάρχει ανάγκη να ξαναδούμε τις εξελίξεις, πέρα από τις απλοϊκές εθνικές και εθνικιστικές αναγνώσεις που θάβουν την αντιφασιστική ουσία του αγώνα του ελληνικού λαού και επιχειρούν «εθνικοενωτικές» και πολεμοκάπηλες αναγωγές στο σήμερα. 

Η 28η Οκτωβρίου 1940 γιορτάζεται βέβαια κάθε χρόνο με σχολικές γιορτές και μαθητικές παρελάσεις, ωστόσο στο σχολείο δεν διδάσκεται ποτέ τίποτα (τουλάχιστον επίσημα) από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη συμμετοχή της Ελλάδας και την κατοχή. Ο γερμανοσπουδαγμένος φασίστας δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, ηγέτης του καθεστώτος του «Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού» (κατά το Γ’ Ράιχ), βρέθηκε στη θέση να αντιτάσσεται με κρύα καρδιά στους ομοϊδεάτες του Μουσολίνι και Χίτλερ καθώς «δια την Ελλάδα η Αγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια», όπως έγραφε στο ημερολόγιό του στις 30 Οκτώβρη 1940. 

Ο ελληνικός λαός είχε τους δικούς του λόγους να πολεμήσει τους φασίστες εισβολείς. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ποτέ δεν απέκτησε κάποιου είδους λαϊκή πλειοψηφία. Οι εργάτες, οι αγρότες κα η φτωχολογιά είδαν την ιταλική επίθεση σαν απειλή για την ίδια τους την ύπαρξη από μια αυτοκρατορία καθώς και τον Άξονα που κατάπινε ολόκληρες χώρες. Η πολεμική εμπειρία του μετώπου, ο κατακερματισμός του σε συγκρούσεις διμοιριών και λόχων, η αναγκαία επίδειξη πρωτοβουλίας από φαντάρους και εφέδρους, η πικρή κατάληξη της ήττας των νικητών, η αναποτελεσματικότητα και τελικά η προδοσία του καθεστώτος που τους άφησε στην τύχη τους, έκαναν τους πολεμιστές του ελληνοϊταλικού πολέμου την πρώτη ύλη για το αντάρτικο του ΕΛΑΣ. Τα βουνά της Πίνδου έγιναν μια ψηφίδα στον πόλεμο των λαών που άρχιζε ενάντια στις δυνάμεις του φασισμού και του Άξονα, από την Ισπανία του 1936-1939 μέχρι το Στάλινγκραντ της ΕΣΣΔ, τις «προλεταριακές ταξιαρχίες» στη Γιουγκοσλαβία και την Κίνα του Κόκκινου Στρατού. 

Αυτός ήταν ο πόλεμος στον οποίο έπαιρναν μέρος οι Έλληνες φαντάροι στην Πίνδο και όχι ο πόλεμος του Μεταξά και των Άγγλων. «Αν υπερισχύσουν οι Γερμανοί, εμείς θα γίνουμε δούλοι τους. Αν υπερισχύσουν οι Άγγλοι, θα γίνουμε δούλοι αυτωνών! Αν κανένας τους, η Ευρώπη θα καταρρεύσει. Τι μελαγχολία Θεέ μου!» έγραψε στο ημερολόγιό του ο δικτάτορας στις 14 Ιούλη 1940. 

Αυτή η μεγάλη εικόνα του πολέμου των λαών ενάντια στον φασισμό για την ελευθερία τους δεν είναι μια εκ των υστέρων «αφήγηση», αλλά μια πραγματική αλυσίδα αιτιών και αποτελεσμάτων. Η ιταλική εμπλοκή στον Ισπανικό Εμφύλιο με δεκάδες χιλιάδες «εθελοντές», τα 2.000 πυροβόλα που είχαν διατεθεί για τον αποκλεισμό της δημοκρατικής Ισπανίας είχαν αποδυναμώσει τον ιταλικό στρατό. Οι 4.000 Ιταλοί νεκροί και 11.000 τραυματίες στην Ισπανία είχαν κάμψει το ηθικό του πριν την εισβολή της 28ης Οκτωβρίου. Η Ισπανική Επανάσταση είχε «πληγώσει» τον ιταλικό φασισμό πριν τον αντιμετωπίσουν οι Έλληνες φαντάροι. Τίποτα δεν πάει χαμένο! 

Αυτήν ακριβώς τη μεγάλη εικόνα του πολέμου που οδήγησε σε επαναστάσεις στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο προσπαθεί να μουτζουρώσει η ΕΕ. Στην Ελλάδα, η αστική τάξη έδωσε έναν αγώνα ζωής και θανάτου τη δεκαετία του ’40 για να κρατηθεί στην εξουσία. Την αυξημένη λαϊκή αυτοπεποίθηση, τις εργατικές κατακτήσεις, ακόμα κι εκεί που η αντιφασιστική αντίσταση ενσωματώθηκε σε αστικές κυβερνήσεις, προσπαθούν να σβήσουν οι αστικές τάξεις δεκαετίες μετά. 

Πολλές συγκρίσεις θα γίνουν και φέτος της 28ης Οκτωβρίου με τη σημερινή συγκυρία. Αντί για τα σπίτια και τη ζωή του λαού, οι ΑΟΖ της Ανατ. Μεσογείου, αντί για την ελευθερία οι υδρογονάνθρακες, αντί για την αλληλεγγύη των λαών ενάντια στον φασισμό, ο κίνδυνος ενός αδελφοκτόνου πολέμου «για τ’ αφέντη το φαΐ», αντί για την προοπτική κοινωνικής απελευθέρωσης, η υποταγή στον αστικό εθνικισμό. 

Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι παραπλανητική.