Το ΜέΡΑ25 για την Συνταγματική Αναθεώρηση

Συνοπτικά οι θέσεις του ΜέΡΑ25 στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος – που βρίσκεται σε εξέλιξη στη βουλή – είναι οι εξής: 

Το ΜέΡΑ25 θεωρεί αναγκαία την ριζική, προοδευτική και δημοκρατική αναθεώρηση του σημερινού συντάγματος πάνω σε τρεις κατευθύνσεις: 

α) ενίσχυση της προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων 

· Όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια να απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία ζωής, τιμής, ελευθερίας χωρία καμία διάκριση (άρθρο 5 παρ. 2) 

· Το κράτος να εγγυάται: ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για όλους, μέσω καθολικών κοινωνικών υπηρεσιών και εισοδηματικών ενισχύσεων (ετήσιος προσδιορισμός επιπέδου διαβίωσης βάσει επιστημονικών μεθόδων και κατόπιν διαβούλευσης), το δικαίωμα όλων στην ισότιμη πρόσβαση στις δημόσιες-κοινωνικές υπηρεσίες, την αποτελεσματική δικαστική προστασία. 

Ειδική προστασία πρέπει να παρέχεται στην οικογένεια, τη μητρότητα, την πατρότητα, τα παιδιά, τους νέους, τους ηλικιωμένους, τα άτομα με αναπηρία, τους άπορους (άρθρο 21 παρ. 1). 

Θεωρούμε ότι οφείλουν να κατοχυρωθούν στο Σύνταγμα ρητώς η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού, Παράλληλα, με την πρόταση του ΜέΡΑ25 διανοίγεται ο δρόμος για εφαρμοστικό του συντάγματος νόμο προκειμένου να κατοχυρωθεί άδεια και για τους δύο γονείς για τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής ενός παιδιού, να κατοχυρωθεί το δικαίωμα της μητέρας να επιλέγει τρόπο τοκετού και, εφ' όσον το επιθυμεί, να γεννά χωρίς καισαρική. Η ανάγκη προκύπτει λόγω του υπέρμετρου αριθμού καισαρικών στην Ελλάδα, που συχνά γίνονται κατά παρέκκλιση της επιθυμίας του ζευγαριού, παρά της παραινέσεις το Π.Ο.Υ. Τέλος, θεωρούμε σημαντικό το να κατοχυρωθεί συνταγματικά το δικαίωμα στον θηλασμό, που μειώθηκε δραματικά στην Ελλάδα, παρά τις παραινέσεις το Π.Ο.Υ. 

Ενδυνάμωση της κρατικής εγγύησης της καθολικής πρόσβασης στην υγιεία ώστε πρέπει να υπάρχει καθολική πρόσβαση σε παροχές υγείας μέσω Εθνικού Συστήματος Υγείας (άρθρο 21 παρ. 3). 

Συνταγματική κατοχύρωση δημόσιου χαρακτήρα κοινωνικών αγαθών όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια. Και παράλληλη διατήρηση του άρθρου 16 για τον δημόσιο χαρακτήρα των ελληνικών πανεπιστημίων. 

Θέσπιση μηνιαίου επιδόματος στους ανέργους ίσο τουλάχιστον με τον μισθό ανειδίκευτου εργάτη και κατοχύρωση της επαρκούς αιτιολόγησης της απόλυσης. 

Η Κοινωνική Ασφάλιση είναι δικαίωμα, το κράτος οφείλει να εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία έναντι όλων των ασφαλιστικών κινδύνων και της φτώχειας μέσω ενιαίου, δημόσιου, καθολικού, αναδιανεμητικού, ανταποδοτικού και αλληλέγγυου συστήματος με απρόσκοπτη πρόσβαση όλων σε υγεία, πρόνοια και κοινωνικές παροχές. 

Το ύψος της συνολικής σύνταξης δεν πρέπει να υπολείπεται του εισοδήματος αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης (άρθρο 22). 

β) ενίσχυση της ουσιαστικής και αποφασιστικής συμμετοχής των πολιτών στους πολιτειακούς θεσμούς και αλλαγή του καθεστώτος ασυλίας και διώξεων των βουλευτών και των υπουργών 

· Ο Πρωθυπουργός θα πρέπει να έχει την βουλευτική ιδιότητα, να μην είναι εξωκοινοβουλευτικός (άρθρο 37, παρ. 2). Παρά τους περιορισμούς που θέτει η αρχιτεκτονική του Συντάγματος (μη αναθεωρητέα άρθρα), η ευρύτερη θέση μας είναι ότι οι Κοινοβουλευτικές Εξεταστικές Επιτροπές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εργαλειακά ως μέσο και πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης (άρθρο 68 παρ. 2). Ενώ διαφωνούμε πλήρως με τις προανακριτικές επιτροπές που μετατρέπουν τη Βουλή σε Δικαστήριο. 

· Οι παραχωρήσεις αρμοδιοτήτων μεγάλης κρισιμότητας σε όργανα διεθνών οργανισμών πρέπει να τυγχάνουν άμεσης δημοκρατικής νομιμοποίησης από τους πολίτες και για την ψήφιση σχετικού νόμου που κυρώνει τέτοιες συνθήκες/συμφωνίες να απαιτείται πλειοψηφία 4/5 του συνόλου των βουλευτών και να κυρώνεται με δεσμευτικό δημοψήφισμα (άρθρο 28 παρ. 2). 

Παράλληλα προτείνουμε καθιέρωση δημοψηφισμάτων με λαϊκή πρωτοβουλία και δεσμευτικό χαρακτήρα με δυνατότητα προκήρυξης δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα μετά από αίτηση 100.000 πολιτών, το ίδιο και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, συμπεριλαμβανομένου του δημοσιονομικού. Όλα τα δημοψηφίσματα να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα (άρθρο 44 παρ. 2). Ενώ προτείνουμε και τοπικά δημοψηφίσματα στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης. 

Καθιέρωση λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας μετά από συγκέντρωση 100.000 υπογραφών. 

· Να τεθεί τέλος στην ανισότητα έναντι του νόμου μεταξύ υπουργών-βουλευτών και απλών πολιτών: κατάργηση ειδικής αποσβεστικής προθεσμίας παραγραφής αδικημάτων υπουργών, διώξεις και λοιπές δικ.διαδικασίες να υπάγονται στη δικαιοσύνη χωρίς άδεια της Βουλής, κατάργηση βουλευτικής ασυλίας για ποινικά αδικήματα, εκτός αν αφορούν βουλευτικά καθήκοντα, οπότε θα ζητείται άδεια της Βουλής (άρθρα 62 και 86). 

· Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές (ΑΔΑ): Η επιλογή των μελών τους να γίνεται από εκλεκτορικό σώμα ΔΙΑΣΚΕΠ – Διαβουλευτικό Συμβούλιο Κληρωτών και Εκλεγμένων Πολιτών (με εισαγωγή στοιχείων και ενίσχυση άμεσης δημοκρατίας), οι συνεδριάσεις της ολομέλειας να είναι κατά κανόνα δημόσιες (ενίσχυση διαφάνειας). 

· Εκλογή ΠτΔ: δύο στοχεύσεις αφ’ ενός διασφάλιση του ενωτικού ρόλου του θεσμού και αφ’ ετέρου αποφυγή ανάδειξης του θεσμού σε πεδίο κομματικού παιγνίου. Ως προς το πρώτο, στο πλαίσιο ενίσχυσης της δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών, μέσα στα οποία κινείται το ΜέΡΑ25, προβλέπεται η σύγκληση ειδικού διαβουλευτικού σώματος κληρωτών και εκλεγμένων πολιτών (με τον σημερινό αριθμό βουλευτών αυτό θα προέκυπτε από τα 300 μέλη της Βουλής των Ελλήνων και 600 κληρωτούς πολίτες, με απόλυτη πλειοψηφία 451 ψήφων) για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας εάν καταστούν άκαρπες οι πρόνοιες της παραγράφου 3 του άρθρου 32. Η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται με αποκλεισμό του τελευταίου μειοψηφήσαντος υποψηφίου έως ότου να επιτευχθεί η απόλυτη πλειοψηφία αυτού του 900μελούς σώματος γύρω από έναν υποψήφιο πολίτη. Η πρόνοια αυτή διασφαλίζει τον ενωτικό, συναινετικό ρόλο που οφείλει να υπηρετεί ο θεσμός. Ως προς το δεύτερο, αποσυνδέουμε την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από ενδεχόμενη διάλυση της Βουλής, αν η εκλογή καταστεί άκαρπη, ώστε ο θεσμός να μην δύναται να εργαλειοποιηθεί από τα κόμματα για εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων. 

· Εκλογικό σύστημα: Συνταγματική θέσπιση της ανόθευτης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας μέσω καθιέρωσης της απλής αναλογικής και ισόρροπων πληθυσμιακά εκλογικών περιφερειών, να μην επιτρέπονται μονοεδρικές και διεδρικές περιφέρειες, να μην επιτρέπεται θέσπιση ελάχιστου ορίου ποσοστού ψήφων για εκλογή βουλευτών. Επιπλέον, πρόβλεψη για εκλογικές περιφέρειες Ελλήνων του εξωτερικού (σε σχέση με τη χώρα/ήπειρο διαμονής τους), με αριθμό βουλευτικών εδρών ανάλογο με τον αριθμό των εγγεγραμμένων σε αυτές (άρθρο 54). 

· Διαφωνούμε με τη θέσπιση ορίου στον αριθμό θητειών των βουλευτών, η «μη επαγγελματοποίηση» επαφίεται στους πολίτες να το κρίνουν με την ψήφο τους (άρθρο 56). 

γ) διαχωρισμό πολιτείας και εκκλησίας 

· Θεωρούμε ότι η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να είναι ουδέτερη έναντι των θρησκευτικών κοινοτήτων και ενώσεων ώστε να προστατεύεται ουσιαστικά η «ελευθεροθρησκεία». Προτείνουμε λοιπόν σαφή και πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους (άρθρο 3). 

· Τέλος προτείνουμε την απάλειψη κάθε πρόνοιας περί όρκου από το Σύνταγμα, είτε πολιτικού είτε θρησκευτικού, καθώς δεν συνιστά εγγύηση της αποτελεσματικής δέσμευσης. Η υποχρεωτικότητά του είναι παρωχημένη, όλοι οι πολίτες δεσμεύονται από το νόμο και είναι ίσοι απέναντί του, οι υποχρεώσεις τους συνάγονται από αυτόν, καθιστώντας τον όρκο περιττό (άρθρα 13 παρ. 5, 33 παρ. 2, 59 παρ. 1, 2 και 3). 

Ως ΜέΡΑ25 με τη στάση που κρατήσαμε αναδείξαμε ιδιαιτέρως τρία ζητήματα με τις προτάσεις μας, την πρόταση των ΔΙΑΣΚΕΠ - την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, στην ενίσχυση της Δημοκρατίας, και τη ρητή συνταγματική κατοχύρωση του κοινωνικού κράτους, ως βασικά, συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα και όχι προνόμια ή «θετικά δικαιώματα» όπως αρέσκεται να τα κατονομάζει το νεοφιλελεύθερο newspeak, για εκείνους που έχουν να τα πληρώσουν (ταξικότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα) και τον διαχωρισμό κράτους – εκκλησίας. 

Και αυτά γιατί ξεκινώντας από το τέλος σεβόμαστε το αυτοδιοίκητο της εκκλησίας. Επιπλέον θεωρούμε ότι η νεοφιλελεύθερη άποψη για λιγότερα δικαιώματα και κατ' επέκταση δαπάνες είναι καταστροφή για την δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνία μας. Και τέλος γιατί πιστεύουμε στην θωράκιση της δημοκρατίας και την ενίσχυση της με μορφές κλήρωσης. Γιατί όπως όριζε ο Αριστοτέλης, η δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου αποφασίζουν οι φτωχοί. Αλλά και όπως πολύ καλά γνώριζαν οι αρχαίοι Αθηναίοι δημοκράτες, η εκλογή εμπεριέχει μέσα της την ταξικότητα αυτού που έχει τους πόρους για να εκλεγεί πιο εύκολα (καθώς μπορεί μέχρι και μαθήματα ρητορείας να “αγοράσει”). Πρέπει λοιπόν οι πιο αδύναμοι να έχουν αποφαστιστικό και ενεργό ρόλο για την επιστροφή του “δήμου” στη δημοκρατία. Για εμάς τέλος λοιπόν η δημοκρατία χρειάζεται και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό, όπως και το παρόν Σύνταγμα, την διασφάλιση του δικαιώματος της ελευθερίας απέναντι στον φόβο της εκμετάλλευσης.